سرج ارستر(برقگیر) چیست؟
سرج ارستر یا برقگیر (serge arrester) قطعه الکتریکی است که به منظور حفاظت تجهیزات الکتریکی در مقابل صدمات ناشی از اضافه جریان و ولتاژ زیاد در تابلوهای برق نصب میگردد. نحوه عملکرد ارستر به گونه ایست که چنانچه ولتاژ آستانه بالاتر از 220 ولت باشد، وارد عمل شده و ولتاژ اضافی را منتقل نموده و از وارد شدن صدمات، جلوگیری می‌نماید.
به عبارت دیگر: هنگام برخورد صاعقه به زمین یا ساختمان، در اثر میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده در آن محل، وسایل الکترونیکی در ساختمان هایی که تا شعاع 2 کیلومتری از محل برخورد صاعقه قرار دارند، در معرض آسیب قرار خواهند گرفت.
حتی در ساختمان هایی که مجهز به صاعقه گیر خارجی هستند و به اصطلاح دارای حفاظت اولیه باشند، در اثر برخورد مستقیم صاعقه به ساختمان، جریان بالای رعد و برق از طریق صاعقه گیر به سیستم زمین منتقل می شود و 50% از این جریان از طریق سیستم همبندی به سیستم قدرت و کابل کشی ساختمان بر می گردد.
این برگشت جریان باعث تخریب تجهیزات الکتریکی و گاهی اوقات باعث از بین رفتن اطلاعات داده ای مهم می شود و بعضی مواقع طبعاتی جبران ناپذیر در بر خواهد داشت
لذا با در نظر گرفتن ارستر در سیستم، این جریان ایجاد شده در اثر صاعقه، مجددا به سیستم ارت (زمین) بر میگردد.
اضافه جریان و ولتاژ زیاد در چه مواردی ممکن است اتفاق بیافتد؟
- برخورد مستقیم صاعقه به یک سازه
- برخورد صاعقه به زمین تا شعاع 2 کیلومتری یک سازه
- هنگام اصابت صاعقه به کابلهای برق ورودی به ساختمان
- ضربات سوئیچینگ و اتصال کوتاه های شبکه از جانب کابل ورودی در ساختمان
- آتش سوزی
- تخریب بنا
- از بین رفتن منابع تغذیه دستگاههای الکتریکی داخل ساختمان
- سوختن تجهیزات مخابراتی و شبکه های کامپیوتری
- سوختن موتورهای الکتریکی و لوازم الکترونیکی
مدار سرج ارستر (برقگیر):
سرج ارستر، بسته به نوع کاربرد آن به صورت‌های مختلفی مانند: موازی بعد از کلید اصلی، قبل از کلید محافظ جان (RCD) و یا از طریق پایه بر روی ریل تابلو برق قرار می گیرند. در غیر این صورت، جریان سرج به عنوان جریان پس ماند عمل نموده و باعث قطعی مدار می‌شود. اکثر ارسترهای تولید شده توسط شرکت‌های معتبر، بصورت ماژولار هستند و از دو قطعه پایه و ماژول حفاظتی تشکیل می شوند. ماژول حفاظتی به شکل “خشابی” از پایه خارج شده یا به دستگاه وارد می شود.
نحوه نصب :
خطوط برق از طریق ارستر به کابل ارت متصل می گردند. مطابق استاندارد IEC طول خط انشعاب سیم از ورودی برق تابلو تا ارستر و از ارستر به قطعه هم پتانسیل، هریک باید کمتر از 0.5 متر باشد.
انواع سرج ارستر (برقگیر):
- سرج ارستر کلاس B یا تایپ І
- سرج ارسترکلاس c یا تایپ ІІ
- سرج ارسترکلاس B+C یا تایپ ІІ + І
- سرج ارسترکلاس D
- سرج ارستردیتا و مخابراتی
- سرج ارستر فتوولتاییک
- اسپارک گپ
سرج ارستر (برقگیر) کلاس B
ارستر کلاس B، به عنوان محافظ ثانویه در برابر برخورد مستقیم، یا نزدیک صاعقه در محل ورود تأسیسات به داخل سازه و یا تابلوهای اصلی سازه می گیرد. در این نوع کلاس باید تحمل جریان تا KA 150 (کیلو آمپر) در نظر گرفته می شود.
سرج ارستر (برقگیر) کلاس C
ارستر کلاس C شرکت OBO به منظور حفاظت ثانویه در مقابل اضافه ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ و برخورد غیر مستقیم و دور صاعقه به کار برده می‌شود. سطح ولتاژ حفاظتی آن ها براساس استاندارد DIN VDE، 2.5 کیلو ولت بوده و در تابلوهای اصلی و فرعی نصب می شوند.
سرج ارستر (برقگیر) کلاس B+C
ارستر کلاس B+C شرکت OBO جهت حفاظت در برابر اضافه ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ داخلی دستگاه های الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
سرج ارستر (برقگیر) کلاس D
ارستر کلاس D شرکت OBO جهت تکمیل عملیات حفاظت در آخرین مرحله در سوکت‌ها به منظور حفاظت از مدار الکتریکی قطعه به کار می‌روند و طبق استاندارد DIN VDE، دارای سطح حفاظتی ولتاژ 1.5 کیلو ولت می باشد.
سرج ارستر (برقگیر) مخابراتی یا دیتا
امروزه سیستم‌های مخابراتی در تمامی شرکت‌ها، به عنوان یکی از الزامات ساختمان به شمار می‌آیند. بدین منظور می تواند برای حفاظت از تجهیزات مخابراتی مهم در برابر ولتاژ اضافه خطوط انتقال داده، از تجهیزات سرج ارستر دیتا استفاده نمود. برای جلوگیری از این نقایص باید روش محافظتی مناسب انتخاب شود. ارسترهای دیتا و مخابراتی شرکت OBO تمامی پارامتر های مورد نیاز در شبکه های انتفال داده را بهمراه دارد و پشتیبانی می نماید
سرج ارستر (برقگیر) فتوولتاییک و DC
پنل های خورشیدی همواره در معرض بارهای مکانیکی مختلف بوده و انرژی فوق العاده حاصل از رعد و برق می تواند آنها را در یک چشم بر هم زدن از کار بیندازد. ارسترهای فوتولتائیک شرکت OBO برای حفاظت از پنل های خورشیدی، اینورتر خورشیدی و سلول های خورشیدی در مقابل رعد و برق و صاعقه مورد استفاده قرار می گیرد.
اسپارک گپ OBO
اسپارک گپ های ایزوله کننده OBO به منظور ایزوله کردن تجهیزات الکتریکی که تحت شرایط نرمال متصل نمی باشند، مورد استفاده قرار می گیرد. چنانچه برخورد صاعقه سبب افزایش پتانسیل الکتریکی در یکی از تجهیزات سیستم الکتریکی گردد، اسپارک گپ OBO یکنواخت بودن میدان الکتریکی و جلوگیری از ایجاد جرقه نامطلوب را بین دو تجهیز الکتریکی تضمین می نماید.
شرکت نگار صنعت ماهان نماینده رسمی سابق OBO آلمان در ایران آماده همکاری در زمینه تامین محصولات شرکت OBO از جمله سرج ارستر های OBO می باشد.
ویدئوهای سرج ارستر