حفاری نمونه‌گیری (مغزه) چگونه است؟

برای پی بردن به ترکیب و سازند زمین در تمامی پروژه‌های نفتی، عمرانی، معدنی و ژئوتکنیکی، مغزه‌ها و نمونه‌هایی ، توسط تجهیزات حفاری مخصوص به دست می‌آیند. مطالعه و بررسی این نمونه‌ها بسیار مهم و از اصلی‌ترین فعالیت‌ها در مطالعات زمین‌شناسی و اکتشافی می‌باشد. به جمع‌آوری و مطالعه مغزه‌ها برای اندازه‌گیری مشخصات زمین‌شناسی، حفاری مغزه ها یا اصطلاحا «کُر لاگینگ» (Core Logging) می‌گویند.

شناخت و شناسایی نوع و خواص مقاومتی لایه‌های زیرین سطح زمین، اهمیت بسیار زیادی دارد. سنگ‌های سطحی، گزینه خوبی برای قضاوت در مورد لایه‌های پایینی یا حتی تخمین ویژگی‌های این لایه‌ها نیستند.

بنابراین، مطالعه زمین‌شناسی یک منطقه، معمولا با حفر گمانه‌های اکتشافی در زمین و بیرون کشیدن چندین نمونه انجام می‌گیرد. مغزه یا اصطلاحا «کُر» (Core)، نمونه‌ای استوانه‌ای از لایه‌های زیرین زمین است که طی عملیات حفاری، به سطح زمین منتقل می‌شود. قطر مغزه‌ها، به قطر مته حفاری بستگی دارد.

روش های حفاری مغزه:

دو روش حفاری موجود حفاری وایر لاین و متریک می‌باشد. حفاری وایرلاین یا حفاری به روش سیم بکسلی و یا حفاری کابلی را می‌توان بهترین متد جهت مغزه‌گیری در عملیات حفاری معادن دانست.

مغزه‌گیری یا هسته‌گیری یا همان کرگیری، نوعی نمونه برداری است که عموما در آن از ماشین های دورانی جهت دستیابی به نمونه ویا همان مغزه استفاده می‌شود و به کمک آن نمونه هایی استوانه ای شکل در ابعاد مختلف تهیه می‌شود که می‌توان از آن ها جهت مطالعه و تحقیق روی سازندهای محل استخراج نمونه و همچنین پروژه های اکتشافی استفاده نمود.

در روش مغزه‌گیری متریک یا همان کرگیری معمولی، پس از پر شدن لوله داخلی یا همان تیوپ داخلی، تمامی لوازم درون چاهی باید از گمانه خارج گردد و برای هر بار خارج نمودن نمونه باید تمام رادهای حفاری را از هم جدا کرده و مجددا آنها را به هم متصل نمود؛ که این امر موجب اتلاف ۷۵% از بازه زمانی که جهت عملیات حفاری در نظر گرفته شده، می‌شود. همچنین راندمان وسرعت عمل پایینی را به همراه داشته و می‌تواند موجب افزایش هزینه های اقتصادی در حفاری گردد.

تاریخچه مغزه‌ های حفاری وایرلاین

مغزه های به دست آمده به روش حفاری وایرلاین توسط شرکت لانگ یر که یک شرکت حفاری و اکتشاف بین المللی بوده و در سال ۱۸۸۸ در سلت لیک سیتی ایالات متحده واقع در ایالت یوتا تاسیس شده است، استانداردسازی و دسته‌بندی شده‌اند.

شرکت لانگ یر در قاره های آسیا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا و افریقا فعال می‌باشد. این شرکت خدمات حفاری اکتشافی و محصولات حفاری مختلف را برای صنعت جهانی حفاری تامین و استاندارد سازی کرده است.

معیار اندازه قطر مغزه

قطر سایز های مغزه تابعی از قطر رادهای حفاری بوده و بر اساس زیر می‌باشد:

سری PQ

اولین سری از سری های پنجگانه استاندارد ارائه شده توسط شرکت لانگ یر، سری PQ می‌باشد. قطر گمانه در این سری، ۱۲۲میلی متر و قطر مغزه ۸۵ میلی متر می‌باشد.

سری HQ

سری دوم استاندارد در حفاری وایرلاین، سری HQ نام دارد. در این سری، قطر گمانه ۹۶میلی متر بوده و قطر مغزه ۶۳٫۵ میلی متر می‌باشد.

سری NQ

در سری سوم استاندارد لانگ یر که NQ نام دارد، قطر گمانه حفاری وایرلاین ۷۶ میلی متر و قطر مغزه ۴۷ میلی متر است.